Podziemne radio i telewizja działały w Toruniu

Podziemne RTV „Solidarność” w Toruniu funkcjonowało w latach 1982-89. Składało się aż z 7 różnych ekip.

Najbardziej znane z nich to grupa radia „balonowego”, grupa nadająca plansze z hasłami „S” przez TV, grupa nadająca na fonii 1 programu TVP i grupa nadająca programy przez nadajnik TV w bazie Armii Radzieckiej.

Ekipy te tworzyli m.in: Andrzej Churski, Jan Hanasz, Marian Jaśkowiec, Andrzej Karwowski (Gdańsk), Anna Kin, Marian Lisowiec, Piotr Łukaszewski, Dorota Maśnicka, Antoni Mężydło, Elżbieta Modzelewska, Elżbieta Mossakowska, Ryszard Musielak, Anna i Jan Oleksy, Eugeniusz Pazderski, Janusz Skinder, Remigiusz Stasiak, Edward Staszkiewicz, Roman Suchowiecki, Stanisław Śmigiel, Zygmunt Turło, Janusz Umiński, Jerzy Wieczorek, Bernard Witkowski, Michał Wojtczak, Anna i Jan Wyrowińscy, Dorota Zawacka-Wakarecy, Leszek Zejfert.

Idea nadawania niezależnych audycji z nadajników umieszczonych na balonach zrodziła się w środowisku uniweryteckich fizyków. Okazało się, że nawet słaby nadajnik radiowy, znajdujący się w samolocie, lecącym na dużej wysokości, jest doskonale słyszalny na znacznym obszarze. Wystarczyło teraz umieścić nadajnik nie na samolocie, co było nierealne, ale np. na... balonie. Wykorzystano dętki do piłek plażowych. Połączona sznurkiem wiązka sześciu dętek-baloników wypełnionych wodorem unosiła nadajnik, ważący około 30 dag. Miał on wbudowane urządzenie czasowe włączające go 15 minut po starcie. Po wypuszczeniu takiego nadajnika w powietrze można było spokojnie się ukryć. Zasięg mimo małej mocy był ogromny, na kilkadziesiąt kilometrów. Audycje były słyszalne w Grudziądzu, Inowrocławiu, Bydgoszczy, Golubiu-Dobrzyniu.

Audycje te zapowiadała prasa podziemna, a czasem rozklejano ulotki na murach. Wiadomo było, że o określonej godzinie należy szukać Radia Solidarność w paśmie UKF. Nie zapowiadano określonego przedziału pasma, żeby nie robiono zakłóceń.

Wejścia na fonię telewizyjnej „Jedynki” dokonywałe były z mieszkań członków grupy. W okresie od 17 VI do 4 XI 1984 roku nadano 4 audycje z Torunia i 2 z Lubicza o zasięgu rzędu kilku kilometrów.

Były też emisje telewizyjne. Nadajnik skonstruowali Zygmunt Turło i Eugeniusz Pazderski, wówczas pracownik katedry radioastronomii na UMK. Wykorzystali m.in. zwykły telewizor i komputer ZX Spectrum. Pierwsze „wejście na wizję” – 14 września 1985 r. – było dziełem Jana Hanasza i Grzegorza Drozdowskiego, matematyka z UMK. Sprzęt nadawczy rozłożyli w mieszkaniu sekretarki z Instytutu Fizyki UMK – Elżbiety Mossakowskiej. Lokalizacja była idealna: dziesiąte piętro, centrum miasta, balkon wychodzący na Starówkę. Wyemitowali dwa hasła: „Dość podwyżek cen, kłamstw i represji. Solidarność Toruń” oraz „Bojkot wyborów naszym obowiązkiem. Solidarność Toruń”. Były one widoczne na ekranach telewizorów przez cztery minuty, w tle napisów leciał film z cyklu „07 zgłoś się” o poruczniku Borewiczu. Kilka dni później solidarnościowe napisy mogli zobaczyć w swoich telewizorach mieszkańcy Rubinkowa. Pojawiły się w czasie największej oglądalności – podczas Dziennika Telewizyjnego.